تحف العقول فیما جاء من الحکم و المواعظ من آل الرّسول (تحف العقول) / حسن بن علیّ بن حسین بن شعبه حرّانی (إبن شعبه) / مؤسّسة النّشر الإسلامیّ / صفحهِ 284
وصیّتهُ علیهِ السّلامُ لجابرِ بنِ یزیدِ الجعفیِ رویَ عنهُ علیهِ السّلامُ أنّهُ قالَ لهُ: یا جابرُ اغتنم من أهلِ زمانکَ خمساً: إن حضرتَ لم تعرف و إن غبتَ لم تفتقد و إن شهدتَ لم تشاور وَ إن قلتَ لم یقبل قولکَ وَ إن خطبتَ لم تزوج. وَ أوصیکَ بخمسٍ: إن ظلمتَ فلا تظلم وَ إن خانوک فلا تخن وَ إن کذبت فلا تغضب وَ إن مدحت فلا تفرح وَ إن ذممتَ فلا تجزع وَ فکّر فیما قیلَ فیکَ فإن عرفتَ من نفسکَ ما قیلَ فیکَ فسقوطکَ من عینِ اللهِ عزَّ وَ جلَّ عندَ عضبکَ منَ الحقِّ أعظمُ علیکَ مصیبةً ممّا خفتَ من سقوطکَ من أعینِ النّاسِ وَ إن کنتَ علی خلافِ ما قیلَ فیکَ فثوابٌ اکتسبتهُ من غیرِ أن یتعبَ بدنکَ وَ اعلم بأنّکَ لا تکونُ لنا ولیّاً حتّی لوِ اجتمعَ علیکَ أهلُ مصرکَ وَ قالوا: إنّکَ رجلٌ سوءٌ لم یحزنکَ ذلکَ وَ لو قالوا إنّکَ رجلٌ صالحٌ لم یسرّکَ ذلکَ وَ لکن أعرض نفسکَ علی کتابِ اللهِ فإن کنتَ سالکاً سبیلهُ زاهداً فی تزهیدهِ راغباً فی ترغیبهِ خائفاً من تخویفهِ فأثبت وَ أبشر فإنّهُ لا یضرّکَ ما قیلَ فیکَ وَ إن کنتَ مبائناً للقرآنِ فماذا الّذی یغرّکَ من نفسکَ. إنَّ المؤمنَ معنی بمجاهدتهِ نفسهُ لیغلبها علی هواها فمرّةٌ یقیمُ أودها و یخالفُ هواها فی محبّةِ اللهِ وَ مرّةٌ تصرعهُ نفسهُ فیتبعُ هواها فینعشهُ اللهُ فینتعشُ وَ یقیلُ اللهُ عثرتهُ فیتذکّرُ وَ یفزعُ إلی التّوبةِ وَ المخافةِ فیزدادُ بصیرةً وَ معرفةً لما زیدَ فیهِ منَ الخوفِ وَ ذلکَ بأنَّ اللهَ یقولُ: إنَّ الّذینَ اتّقوا إذا مسّهم طائفٌ منَ الشیطانِ تذکّروا فإذا هم مبصرونَ.
ترجمهِ تحف العقول عن آل الرّسول صلّی الله علیه و آله / احمد جنّتی / شرکت چاپ و نشر بین الملل / صفحهِ 629
سفارش های آن حضرت (امام باقر علیه السّلام) به جابر بن یزید جعفی: ای جابر! پنج چیز را از مردم زمانه غنیمت شمار: 1. اگر حاضر باشی نشناسندت 2. اگر غایب شوی نجویندت 3. اگر در محلّ (مشورت) باشی از تو رأی نخواهند 4. اگر گویی نپذیرند 5. و اگر خواستگاری کنی رد کنند. و پنج چیز را به تو سفارش می کنم: اگر ستمت کردند ستم نکن، اگر به تو خیانت کردند خیانت نکن، اگر تکذیبت کردند خشم مگیر، اگر ستودندت شاد مشو، اگر نکوهشت کردند برنیاشوب. بنگر اگر آن عیب که گویند در خود بیابی ( بدان که) از چشم خدا افتادن، برای آشفتن از حرف حقّ مصیبتی است بزرگ تر از افتادن از چشم خلق، که از آن می هراسی، و اگر خلاف گویند، (این تهمت ناروا برای تو) ثوابی نابرده رنج است. بدان که تو «ولی» (یار و پیرو) ما نخواهی شد جز آن گاه که اگر همشهریانت همه گویند: مرد بدی هستی نگران نشوی، و اگر همه گویند مرد خوبی هستی دلخوش نگردی، بلکه (در هر صورت) خود را بر کتاب خدا عرضه کنی، اگر به راه آن می روی، در آن چه خواسته پارسا باشی، پارسایی. بدان چه خواسته راغب باشی، مایلی و از تهدیدش بیمناکی، ثابت باش و بشارتت باد که هر چه گویند زیانت نرساند، و اگر از قرآن جدایی چرا به خود مغرور شوی، مؤمن پیوسته در رنج جهاد با نفس است تا بر خواهش های آن غالب آید، گاه او کجی های نفس را راست کند، و در محبّت خدا مخالفت هوی کند و گاه نفس او را در غلطاند، و به دنبال هوس کشد، امّا خدایش دست گیرد تا برخیزد، و خطایش را چشم پوشد تا متذکّر گشته، به توبه و ترس گراید، و (از این تجرب? تلخ) بینش و معرفت افزاید، چه بیم (از عذاب و کیفر گناه) در دلش فزون گردد، چنان که خداوند فرماید: «آن ها که «تقوی» دارند، چون وسوسه ای از شیطان بدان ها رسد متذکّر شده در دم بینا شوند.» (اعراف:210).
